Over glas, (lood)kristal en kristalglas
Waar is het glaswerk in de webshop eigenlijk van gemaakt: glas of kristal. Veel klanten vragen specifiek naar kristal of kristalglas. In de praktijk twee verschillende dingen. De exacte definities en specificaties van de bovengenoemde termen zijn meestal niet common knowledge en levert het nog wel eens wat verwarring op.
Tijd om dit voor eens en voor altijd op te helderen.
Glas
Om eens te beginnen bij glas. Glas is een combinatie van zand, soda en kalk. Door middel van verhitting, zo’n 2300 graden Celsius, smelten deze delen samen tot vloeibaar glas. Als dit mengsel koelt hard het uit en heb je bruikbaar glas. In het vloeibare stadium kan het in een bepaalde vorm gegoten, getrokken of geblazen worden.
Glaswerk in de keuken, in laboratoria, en het ruitje voor de kachel of oven is gemaakt van hittebestendig glas, zoals Pyrex of Robax. Hier zijn bepaalde stoffen aan toegevoegd zodat het glas verhit kan worden zonder te barsten.
Loodkristal
Loodkristal zoals wij het kennen is een Engelse uitvinding uit de 17e eeuw. Als er loodoxide is toegevoegd aan het glas is het eindproduct zachter en makkelijker om te bewerken. De glasblazer heeft meer tijd om het glas in de gewenste vorm te krijgen en het slijpen is eenvoudiger.
Loodkristal is ook heel erg helder. Door de hoge brekingsindex zijn de kleuren van de regenboog te zien als er licht door schijnt, extra als het glas ook geslepen is. Die helderheid zorgt ook voor de zangerige “ping” wanneer men proost of tegen het glas tikt.
Glas mag pas loodkristal heten als er minimaal 24% lood in verwerkt zit. Gezondheidsrisico’s zijn er wel, maar volgens sommigen verwaarloosbaar. Ja, lood uit het glas kan in de vloeistof terecht komen. Hoe meer zuur in de vloeistof, hoe meer lood er kan vrijkomen. Echter pas in significante hoeveelheden wanneer vloeistof voor langere tijd in het glas zit, bijvoorbeeld door port of whisky in een loodkristallen karaf te bewaren. Voor kinderen is het wel altijd afgeraden om loodkristal te gebruiken.
Kristal en kristalglas
Volgens Europese wetgeving mag glas pas kristal heten als er minimaal 10% lood in zit. Echter kijkt deze wet alleen naar de exacte samenstelling van het glas. Ook al zitten er andere stoffen in, loodvervangers, die de kwaliteiten van (lood)kristal precies nabootsen mag het niet zo genoemd worden.
De fantasienaam kistalglas omvat al deze soorten glas die volgens de wetgeving buiten de boot vallen; glas met minder dan 10% lood en glas dat andere materialen bevat.
Schott Zwiesel is een merk dat loodvervangers gebruikt. Zij verwerken titaanoxide in hun glaswerk. Dit materiaal zorgt voor veel van dezelfde eigenschappen als lood; helder glas met een mooi geluid. Een verschil met lood is dat titaan het glas een stuk sterker maakt. Onbreekbaar is het niet, maar het overleeft langer in een modern huishouden.